Oorlogssituatie Israël

16 oktober 2023

”Zo bezien, keert de wereld van voor de oliecrisis niet terug” is de legendarische uitspraak van premier Joop den Uyl, over enkele weken 50 jaar geleden.

Het citaat komt uit zijn toespraak over de gevolgen van de oliecrisis op dat moment. De prijs van een vat ruwe olie was sterk gestegen als gevolg van de aanval op Israël door Syrië en Egypte. De voornamelijk Arabische olieproducerende landen verenigd in de OPEC wilden landen boycotten die Israël steunden straffen. Met name de Verenigde Staten en Nederland werden geboycot. Volgens sommigen Nederland vooral door haar grote raffinaderijen.

De olieprijs steeg van $ 3 naar $ 12. De aanval op Israël van vorig weekeinde zorgde er ook voor dat de olieprijs steeg, zij het minder dramatisch als in 1973. In de afgelopen week steeg de prijs van Brent van $ 84 naar bijna $ 91. Nog altijd lager dan prijs eind september van $ 96. Het lijkt er immers niet op dat de OPEC nu op dezelfde manier zou reageren. Grootste olieproducent Saudi-Arabië was voor de aanval van 7 oktober zelfs voorzichtig bezig de diplomatieke banden met Israël aan te trekken. Daar komt bij dat de wereld minder afhankelijk is van fluctuaties in de olieprijs als vijftig jaar geleden. Niet alleen door andere energiebronnen zoals zon en windenergie maar ook dat bijvoorbeeld auto’s minder energie nodig hebben. Deze week melde het Centraal Bureau Statistiek dat er per persoon nu minder energie wordt gebruikt dan in 1970. Een sterkere stijging de afgelopen week was te zien in de gasprijs. Deze steeg met 41%. De reden hiervoor was het stilleggen van het Israëlische gasveld Tamar. Die uit angst voor een terroristische aanslag. Daarnaast kwam de stijging ook doordat het in Europa kouder weer aan worden is. Het laatste argument is niet heel sterk want het is niet verwonderlijk dat in oktober de temperatuur daalt. Daarnaast hebben we eerder aangegeven (FT32A-2022) dat de liquiditeit op deze markt klein is met als gevolg forse bewegingen. Het lijkt dan ook wat te voorbarig om een rampenscenario te veronderstellen zoals 50 jaar geleden. De hogere energieprijzen zullen niet tot een fors hogere inflatie leiden. Dat ook omdat het belang bijvoorbeeld in de Amerikaanse inflatiecijfers van de component energie slechts 6% is. Uit de deze week gepubliceerde maandcijfers blijkt dat de inflatie eerder verder kan gaan dalen dan weer fors stijgen. En dus behoeven beleggers niet te vrezen voor verdere verhogingen van de rente door de centrale banken. Voorzitter van De Nederlandsche Bank Klaas Knot, die toch bekend staat als voorstander van het bestrijden van inflatie, stelde dat de inflatie bedwongen is. Dat zou overigens niet direct leiden tot renteverlagingen. In de meeste analistenrapporten wordt daarom ook vermeld “higher for longer”. De korte rente blijf voorlopig hoog. Maar de obligatiemarkt neemt al hier een voorsprong op. De rendementen daalden relatief fors. In Duitsland van iets meer dan 3% naar minder dan 2,75%. Niet vreemd dat aandelenmarkten ondanks alle politieke onrust zich rustige ontwikkelde.