15 september 2025

“Zijn al die handelaren op de financiële markten blind?”  Een citaat uit de bijdrage van Marike Stellinga in het NRC. De econome verbaast zich over de rust op de markten.

Zij is overigens niet de enige. Uit een peiling van de Financial Times bleek dat 88 van de 94 geraadpleegde economen vinden dat de financiële markten de risico’s onderschatten. En het belangrijkste risico is de wijze waarop Trump probeert invloed te krijgen op de Amerikaanse centrale bank de FED. Dat doe hij onder andere door het ontslag te eisen van een van de FED bankiers Lisa Cook.

Lukt dit de president van de Verenigde Staten dan is de onafhankelijkheid van de FED niet meer gegarandeerd en dan komt de VS in het rijtje te staan met landen zoals Turkije waar de president het monetaire beleid bepaalt voor zijn eigen politieke beleid. Dat ondermijnt het vertrouwen van financiële markten. In de afgelopen vijf jaar is de Turkse lira met 70% gedaald door het ingrijpen van president Erdogan. Men zou inderdaad met dit voorbeeld verwachten dat ook de Amerikaanse financiële markten in paniek zouden zijn. Maar integendeel. Afgelopen vrijdag sloot de Nasdaq index op een record. Eerder deze week stonden de S&P500 en de Dow Jones Industrial op het hoogste niveau aller tijden. Dus zijn de markten blind of maken economen onterecht zich zorgen. Het laatste lijkt het geval want op de financiële markten handelen miljoenen beleggers. En dat is meer dan de eerder genoemde 88 economen. Volgens de grondwet wordt het monetaire beleid bepaald door de FED. De president benoemt de leden en hun voordracht wordt bekrachtigd door de Amerikaanse Senaat. Elke president zal leden voordragen die een gelijke visie op de economie hebben. Derhalve is het altijd al zo geweest dat de president invloed heeft op de FED. Zo is ook bijvoorbeeld de huidige voorzitter Jerome Powell door Trump benoemd. Dat deed hij in zijn eerste termijn. Dat Trump nu eigenlijk wil dat deze opstapt is duidelijk. Maar het geeft aan dat een politieke verwant van de president niet altijd doet wat de president wil. En als het lukt om Lisa Cook vervroegd te laten aftreden is het geen zekerheid dat de nieuwe benoeming exact gaat doen wat de president wil. Dat is de verklaring waarom de financiële markten zo rustig zijn. Er waren ook andere gebeurtenissen die ervoor zorgden dat er wel veel verhalen zijn dat de aandelenmarkten overgewaardeerd zouden zijn. De spectaculaire koersstijging van Oracle (zie FT8VS-2025) is er daar een van. De stijging kwam vooral door de groei in kunstmatige Intelligentie (AI). Er waren dit weekeinde veel commentaren dat AI nu in een overdrijvingsfase is gekomen en dat aandelen in die sector te hoog worden gewaardeerd zijn. Een forse marktcorrectie is dan ook te verwachten. In een commentaar van Professor William Goetzmann van The Yale School of Management deze week wijst erop dat beleggers zich vaak te onrechte zorgen maken over forse marktdalingen. Goetzmann staat bekend om zijn studies naar de historische ontwikkelingen op de financiële markten. Hij komt tot de conclusie dat de kans historisch gezien uitermate klein is op een forse marktcorrectie.

8 september 2025

De voorpagina van De Telegraaf van zaterdag kopt “Financiële crisis weer op  de loer”. Een kop de volgende financiele crisis zal hebben voorspeld.

Het is een gegeven dat slecht nieuws de media haalt. Een kop “Alles gaat goed op de financiële markten” zal er niet snel komen. Dat dit in de zaterdagkrant komt mag ook geen toeval zijn. Dergelijke koppen zijn immers goed voor de losse verkoop waar de zaterdag belangrijk is. Maar helemaal vreemd is de kop niet want er gebeurde de afgelopen week wel het een en ander op de financiële markten.

Wereldwijd stijgen met name de lange rentes voor obligaties. Meest in het oog springend was de stijging in Groot-Brittannië. Daar steeg het rendement voor 30-jarige leningen naar bijna 5,7%, het hoogste niveau sinds 1998. Ook de Amerikaanse 30-jarige leningen stegen tot meer dan 5% een niveau dat twee jaar geleden ook al eens werd bereikt. Nu past daar wel een nuance bij. Allereerst moet bedacht worden dat 30-jarige leningen niet erg liquide zijn. De meeste particuliere beleggers vinden de looptijd te lang. De belangrijkste kopers van de 30-jarige leningen zijn vooral de pensioenfondsen en in mindere mate de verzekeraars. En deze hebben meer een “buy en hold” strategie. Oftewel men koopt de lening niet met het doel snel weer te verkopen. Koersbewegingen worden door dit soort beleggers ter kennisgeving aangenomen. Dat dit snel kan verkeren blijkt wel uit het gegeven dat de Britse lening voor 30 jaar sloot op een rendement van 5,5%. Een relatief forse daling ten opzichte van het begin van de week. Dat geldt ook voor de Amerikaanse leningen. Mede door de tegenvallende werkloosheidcijfers van vrijdag sloot de lening op een rendement van 4,76% . Het gevolg was dat de tarieven voor hypothecaire financiering (die sterk gekoppeld is aan 30-jarige leningen) vrijdag de sterkste daling lieten zien in meer dan een jaar. Het tarief voor een lening van 30 jaar als eerste hypotheek was vrijdag 6,29%. In mei was dit nog ruim 10% hoger op 7,08%. Maar dit komt vast niet snel in de kranten. Terug naar het verhaal in De Telegraaf. De basis van de wat paniekerige kop is de ontwikkeling in vooral Frankrijk. Daar verkeert de regering in problemen wat betreft de bezuinigingen om de staatsschuld terug te brengen. Er worden in het artikel vergelijkingen getrokken met de crisis rondom Griekenland. Ook hier een nuance. Er zijn nogal wat verschillen tussen Frankrijk en Griekenland als we alleen al kijken naar de omvang van de economie. Dat de renteverschillen tussen Duitsland en Frankrijk (de spread) de afgelopen tijd opliepen is een gegeven. Maar begin december vorig jaar was de spread bijna 0,9% en nu bleef het rond de 0,8%. De eenvoudige conclusie is dat de onrust in december blijkbaar groter was dan nu. Een te grote focus op de spread is ook niet verstandig. Het zijn vooral markttechnische factoren die dit beïnvloeden. Natuurlijk kan alles de komende tijd verslechteren. Het is ongeloofwaardig om dat te ontkennen. Want een ding klopt wel. De centrale banken, met de ervaring van de afgelopen jaren, letten scherp op de ontwikkelingen.

30 juni 2025

Vandaag 30 juni is de laatste dag van het eerste halfjaar. Een moment om terug te kijken wat nu de belangrijkste ontwikkelingen zijn geweest in de financiële markten.

Want dat het onrustig was op de markten is wel duidelijk als we naar de koersgrafieken kijken. De belangrijkste factor was natuurlijk het aantreden van Trump als president en dan vooral zijn ingrijpen in de handelstarieven. Dat zorgde voor forse koersdalingen begin april. De tarieven zelf waren niet onverwacht maar wel de hoogte ervan. Hierdoor kwamen er allerlei rampscenario’s.

Inmiddels nog geen drie maanden later is de onrust duidelijk verminderd. Niet alleen wordt er nauwelijks meer gereageerd op nieuwe maatregelen van de president, de S&P500 als ook de Nasdaq boekten afgelopen vrijdag nieuwe koersrecords. Zoals vaker beschreven dienen de aandelenindices niet als signaal of men moet kopen of verkopen maar als indicator voor de toekomstige economische groei. Een ander aspect waar de markten nauwelijks van slag van raken zijn de aanvallen van de Trump op het monetaire beleid van de centrale bank. In principe is deze onafhankelijk en moet de politiek zich verre houden van meningen over de stand van de rente. Maar dat is duidelijk niet de mening van de president van de Verenigde Staten. Voor langere termijn beleggers zijn dit soort zaken echter niet heel belangrijk. Uiteindelijk zal er over 43 maanden een andere president in het Witte Huis zitten en de beleggingshorizon van beleggers is zeker langer. Wellicht de belangrijkste gebeurtenis in het afgelopen halfjaar voor beleggers zijn de ontwikkelingen in Duitsland. De nieuwe regering is nog geen twee maanden (sinds 6 mei) aan het bewind maar al in maart bleek dat de nieuwe regering onder leiding van Friedrich Merz de zogenaamde “Schuldenbremse” afschaften. Dat mag gerust als een radicale ommezwaai worden gezien. Het zorgde ervoor dat begin maart de rente op Duitse obligaties het sterkst steeg sinds 1997. Duitsland was altijd het land dat de overheidsfinanciën goed op orde wilde hebben en had volop kritiek op landen die de tekorten lieten oplopen. Daar vaak in gesteund door Nederland. Deze week stelde Tammo Diemer, lid van het Duitse agentschap dat staatsleningen uitgeeft, dat het tijdperk van tekort aan Duitse leningen over is. Die tekorten kwamen onder andere omdat Duitsland zo weinig mogelijk staatsschuld wilde. In het algemeen werd de Amerikaanse obligatiemarkt als meest liquide markt gezien. Maar nu met de extra uitgifte van leningen om zowel de infrastructuur in Duitsland als de investeringen in defensie te financieren is dit een concurrent aan worden. Wellicht de verklaring dat de dollar gedaald is de afgelopen maanden. Maar niet alleen obligatiehouders profiteren van de “Wende”, ook aandelenbeleggers in Europa. Want uiteindelijk profiteert het bedrijfsleven ervan als de overheid gaat investeren. Zoals aangegeven in FT8E-2025 zijn de Europese aandelen gemiddeld sterk achtergebleven ten opzichte van de Amerikaanse. Wellicht gaat het afgelopen halfjaar in als het begin van de inhaalslag.

23 Juni 2025

De eerste les die handelaren in de financiële markten wordt geleerd is om de posities op het einde van de vrijdaghandel zo beperkt mogelijk te houden.

Want op de zaterdag en zondag kan er niet gehandeld worden. En in het weekend kan er veel gebeuren. Dat zagen we ook het afgelopen weekend. De aanval van de Verenigde Staten op Iran was weliswaar niet totaal onverwacht maar toch ook eerder dan verwacht. Hoe de financiële markten maandag zullen reageren op deze politieke gebeurtenis is onbekend.

Nu is het niet zo dat wereldwijd alle markten zijn gesloten. De Israëlische aandelenbeurs is op zondag geopend. De Tel Aviv 35 steeg bij opening fors. De redenatie hierachter is dat door de hulp van de Verenigde Staten Israël snel haar aanvallen op Iran kan beëindigen. Aandelen in Israël zijn ondanks de politieke ontwikkelingen gewild. Deze maand alleen al zijn koersen gemiddeld met 6% gestegen. Voor het jaar is de winst al bijna 20%. De “beurswijsheid” is dat men moet kopen aan het begin van een oorlog en verkopen als de oorlog beëindigd is. De aandelenmarkt in Saudi Arabië liet zondag een beperkte reactie zien met een daling van 0,3%. De Tadaqul FF Index doet het overigens slecht. Deze maand een verlies van 3,8% en voor het jaar een daling van 12%. Terwijl fundamenteel deze index goedkoper is dan de TA35. De koers van de Amerikaanse dollar liet een geringe stijging zien in de dunne handel in de markten die open zijn. De echte reactie komt pas als op maandagavond de Aziatische markten opengaan. Handel in termijncontracten voor aandelen en olie liet een voorspelbaar beeld zien. Olie stijgt en aandelen dalen. Maar ook hier de disclaimer dat de handel uitermate gering is dus kan het ook zomaar in een uur tijd anders zijn. Wat duidelijk is dat nu met vijf maanden president Trump aan de macht de onzekerheid over zijn handelen alleen maar aan het toenemen is. Immers hij was zo verklaarde hij in zijn verkiezingscampagne tegen oorlogen. En juist hij is de eerste Amerikaanse president die Iran durft aan te vallen. Al zijn voorgangers deden dit niet, met uitzondering van Carter die in april 1980 toestemming gaf aan het Amerikaanse leger om de Amerikaanse gijzelaars in Teheran te bevrijden. Dit mislukte echter en tot een directe confrontatie kwam het niet tussen de VS en Iran. Het is natuurlijk niet mogelijk om de consequenties van de gebeurtenissen van het afgelopen weekend te duiden. Sommige analisten menen dat de vergelding van Iran wel eens enorme kan zijn waaronder zoals vorige week beschreven afsluiting van de straat van Hormuz. Als dat gaat gebeuren dan zal ook China in het conflict worden betrokken. Dit land is immers voor een groot deel van haar olie afhankelijk uit het gebied daar. Als iemand een jaar geleden van alle afgelopen ontwikkelingen op de hoogte was geweest, zou deze heel wat andere prijzen hebben voorspeld dan we nu op de markten zien. De algemene conclusie kan dus zijn de financiële markten minder heftig reageren op de gebeurtenissen. Iets wat beleggers in onze ogen ook moeten doen.

16 Juni 2025

De aanval van Israël op Iran van vrijdag zorgde voor de gebruikelijke reacties op de financiële markten. Aandelen daalden en obligaties stegen in prijs.

De Zwitserse frank en de Japanse yen stegen in koers omdat zij als vluchtvaluta worden gezien. Dat gold overigens ditmaal in mindere mate voor de Amerikaanse dollar. Een andere voorspelbare reactie was de stijging van de olieprijs. Na de eerste berichten over de aanval steeg deze grondstof zelfs met 10%. Uiteindelijk was de prijsstijging op dagbasis 7%.

Daarmee kwam er een einde aan de wekenlange daling. Want ondanks de stijging is de prijs voor een vat olie nog altijd onder de $80. Ten opzichte van het begin van het jaar is de prijs onveranderd. Als we kijken naar de termijncontracten dan is de prijs van olie voor over een jaar met $ 68,35 lager dan de het slot van vrijdag op $ 74,23. Maar de toekomstige ontwikkeling van de olieprijs hangt vanzelfsprekend vooral af van de ontwikkeling van het conflict. Vrijdag leek het erop dat Israël vooral de plekken aanviel die te maken hebben met de ontwikkeling van het Iraanse atoomprogramma. Echter dit weekeinde werden ook diverse plekken aangevallen met raffinaderijen en olieopslagplaatsen. Met deze aanvallen lijkt het dat Israël niet alleen het atoomprogramma wil beletten maar Iran ook economisch wil treffen. Iran produceert ruim 3,2 miljoen barrels olie per dag waarvan ongeveer de helft wordt geëxporteerd en dan vooral naar China. Wereldwijd worden er 103 miljoen barrels geproduceerd. Het wegvallen van Iran zal op zichzelf niet een schok op de oliemarkten brengen. Echter de reactie van Iran kan dat wel. We zagen dat in 2023 na het begin van de oorlog in Gaza. De aan Iran gelieerde rebellengroep Houthis vielen met name olieschepen aan in de Rode Zee wat zorgde voor een stijging van de olieprijs. Inmiddels varen de meeste olieschepen niet meer via de Rode Zee. Van groter belang echter is de straat van Hormuz in de Perzische golf. Hieraan liggen de belangrijkste oliestaten zoals Saudi Arabië, Qatar, Koeweit en Verenigde Arabische Staten. Iran kan door de straat van Hormuz af te sluiten ervoor zorgen dat deze landen minder olie kunnen exporteren en dat kan ervoor zorgen voor een scherpe stijging van de olieprijs. Nu is er in de afgelopen jaren vaker sprake geweest van een mogelijk afsluiten van een van de belangrijkste scheepvaartroutes door Iran. Zoals bijvoorbeeld tijdens de oorlog tussen Irak en Iran in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Uiteindelijk greep de Verenigde Staten in. En dat zal nu ook kunnen gebeuren. Want een fors hogere olieprijs zal vooral voor de Verenigde Staten voor economische problemen kunnen zorgen. Een hogere olieprijs zal zich namelijk vertalen in hogere inflatie voor de Amerikaanse consument. En als president Trump een ding niet wil is dat een hogere inflatie. Want dat zou zijn Make America Great Again een forse slag kunnen toebrengen. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de olieprijs niet veel meer zal dalen. Maar hoe sterk de prijs zal stijgen op korte termijn is de vraag.