SNS eindelijk

24 april 2023

Niet echt heel verrassend was het bericht afgelopen vrijdag dat houders van obligaties SNS-Reaal een deel van hun geïnvesteerd kapitaal terugkrijgen. Wel pas over een paar maanden.

En dat nadat de overheid ruim tien jaar geleden op 1 februari 2013 verklaarde dat de houders van schuldpapieren geen recht hadden op terugbetaling. Dat als gevolg van de nationalisering van de bank. SNS staat voor de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken en kwam tot stand door diverse fusies van kleine lokale spaarbanken. De fusies kwamen door de veranderingen in het bankenlandschap in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Een kleine spaarbank had economisch geen toekomst meer zeker gezien de investeringen in automatisering. Ook Reaal, oorspronkelijk een verzekeraar in handen van de vakbonden, heeft een lange weg van fusies achter de rug.

SNS Reaal was een bescheiden financiële instelling die wars was van alle internationale avonturen van andere Nederlandse branchegenoten. Met dat beeld voerde men ook reclamecampagnes waarvan de bekendste was “Groot geworden door klein te blijven”. De beursgang in 2006 was een kantelpunt. De beursgang was noodzakelijk om de verdere groei te financieren zeker in concurrentie met andere financiële instellingen. Maar er was een keerzijde. SNS Reaal kreeg zoveel geld ter beschikking dat men ook dat moest investeren. Tot veler verrassing kocht men de financieringstak, Bouwfonds. Ook Bouwfonds had een idealistische achtergrond om de volkshuisvesting te bevorderen. Maar de financieringstak had dat duidelijk achter zich gelaten. Men financierde praktisch alle vastgoedondernemers zonder zich over de kwaliteit van het onderpand te bekommeren. Accountant KPMG die SNS Reaal bijstond, had in de overname het in haar rapport over een “ondernemende cultuur” binnen het bedrijf. En dat moesten de bankiers zeker in stand houden. Ondernemend was Bouwfonds zeker. Van alle leningen was 1/3 (€ 3 mrd) verstrekt aan projecten in het buitenland. Maar controle om te zien wat voor projecten dat waren werd voor de overname niet gedaan. In 2010, toen bleek dat vele projecten verlieslijdend waren, vroeg toenmalige financieel bestuurder Ference Lamp zich af wat ze in al die landen te zoeken hadden. Uiteindelijk ging SNS Reaal ten onder aan deze relatief kleine dochter. Minister van Financiën Dijsselbloem zegt in februari 2013 dat de reden voor de nationalisatie “de dreiging voor het Nederlandse financiële systeem is”. Maar wie het boek “Giftig Krediet” van Tom Kreling en Esther Rosenberg leest krijgt eerder het beeld van een ministerie van Financiën dat elke andere oplossing, zoals overname van de Amerikaanse private equity partij CVC terzijde schuift. SNS Reaal was niet totaal failliet maar had nog enkele goedlopende onderdelen. Dat aandeelhouders niets krijgen is logisch. Maar dat obligatiehouders ook moesten afzien van hun vorderingen was verbazingwekkend. Gelukkig deelt de Hoge Raad in Nederland ook die mening.