Schuldenplafond

8 mei 2023

Zal binnenkort de Verenigde Staten failliet gaan? Volgens sommigen is die kans aanwezig als het zogenoemde schuldenplafond niet tijdig wordt verhoogd.

Als we kijken naar de ontwikkeling in de CDS markt dan is die mogelijkheid er. Deze stegen de afgelopen weken sterk. CDS valt te vergelijken verzekeringspremies. Een stijging derhalve indiceert een toenemende kans. Ook in andere deelmarkten zien we de spanning rondom het schuldenplafond terug. Het verschil tussen één-maands deposito’s aan de Amerikaanse overheid en drie-maands op het hoogste niveau is nog nooit zo hoog geweest. Dit komt onder andere door uitspraken van de minister van financiën Janet Yellen dat de Amerikaanse overheid vanaf 1 juni niet meer kan lenen en dus ook niet bestaande schulden kan aflossen. Failliet derhalve.

In theorie althans. Het gegeven dat de Amerikaanse overheid op 1 juni niet haar schuld kan terugbetalen betekent niet dat het over een jaar ook niet lukt. Het probleem komt voort uit het schuldenplafond. Dat is het door de wet aangegeven maximale bedrag dat de overheid kan lenen. Het schuldenplafond is ingesteld in 1917 en had als doel dat een zittende regering niet ongelimiteerd kon lenen. De VS is het enige Westerse land dat een dergelijke wet heeft. Maar een wet kan ook worden aangepast en geregeld wordt het schuldenplafond verhoogd zodat de overheid kan blijven functioneren. Echter dat gaat vaak gepaard met veel politiek gekrakeel tussen de Democraten en Republikeinen. Ook nu lijkt er weinig beweging in te komen en vrezen analisten voor een crisis zoals in 2011. Er gaan echter ook stemmen op om het maar tot een conflict te laten komen. Er is een scenario dat Yellen dan naar het Hooggerechtshof kan stappen en vragen of het ministerie van Financiën meer leningen mag uitgeven dan wettelijk is toegestaan. Volgens sommige juridisch analisten heeft dat zeker kans. Dat onder andere gebaseerd op de regelmatige verhogingen in de afgelopen 100 jaar. De Amerikaanse overheid gaat dan niet failliet en de ratingbureaus zoals S&P en Moody’s zullen dan niet de debiteur VS afwaarderen. Iets wat zij 12 jaar geleden wel deden en wat voor de onrust zorgde. Het voordeel van een uitspraak van het hoger gerechtshof heeft betekend dat regelmatige terugkerende schuldenplafondcrisis eens en voor altijd is opgelost. Of de regering Biden dit aandurft is natuurlijk de vraag. Want als de hoogste rechters in de VS (voornamelijk Republikeinen) anders uitspreken dan kan dat ervoor zorgen dat de rente in de Verenigde Staten op de staatsleningen fors zal gaan stijgen. De komende week gaat president Biden in gesprek met de vertegenwoordigers van alle partijen. Een zware klus omdat met name de rechterkant van de Republikeinen niet echt bereid zijn tot een compromis. Op Biden is veel kritiek onder andere door zijn hoge leeftijd. Maar het voordeel van een oude president is echter dat hij zoveel ervaring heeft in de politieke slangenkuil dat hij tot een compromis kan komen.