Rente daalt door onrust

13 maart 2023

Aan het begin van vorige week waren er voor de financiële markten twee zaken van belang. De toespraak van Jerome Powell, voorzitter van de centrale bank (FED), en de werkloosheidscijfers.

Maar zoals wel vaker voorkomt, zijn er verrassingen. Ditmaal de ondergang van Silicon Valley Bank (SVB) zoals beschreven in FT5VS-2023. Daarin gingen we er nog vanuit dat een overname een oplossing zou zijn. Maar vrijdagmiddag bleek dat de toezichthouders de bank failliet laten gaan. Spaartegoeden en deposito’s zijn in de Verenigde Staten gegarandeerd tot een bedrag van $ 250.000. Derhalve zullen de kleine spaarders geen geld verliezen. Wat de grotere spaarders krijgen zal een lange weg zijn. We hebben dat gezien in Nederland met de ondergang van DSB en ook van SNS. Na meer dan 10 jaar moeten de houders van obligaties SNS nog steeds afwachten wat er uiteindelijk wordt uitgekeerd.

Nu komt het laatste vooral doordat SNS door de Nederlandse staat is genationaliseerd. En het is bekend dat een overheid niet snel geld uitkeert. Dat laatste vooral om te voorkomen dat er precedenten worden geschapen. Terug naar SVB. De snelheid waarmee deze bank ten onder is gegaan is kenmerkend voor de sector. Als eenmaal er twijfel is aan de kredietwaardigheid kunnen spaarders met enkele muisklikken het geld weghalen waardoor de problemen snel toenemen. Wat er exact fout is gegaan bij deze bank is niet geheel duidelijk. Maar het basisprobleem lijkt dat er een zogenoemde mismatch is geweest tussen de verplichtingen (spaargelden en deposito’s) en de bezittingen. Dat zijn bij banken vooral obligaties van sterke debiteuren, met name de overheid. In principe loopt men hier geen risico op. Als uit de data blijkt dat spaarders maar gemiddeld 10% van hun spaargeld opnemen houdt de bank 10% aan in bijvoorbeeld maandleningen aan de overheid. De resterende 90% kan in langere looptijden van obligaties worden aangehouden. Nu zal men dat niet allemaal doen in 10-jarige leningen. Ook hier is er een verdeling in looptijden. Bij SVB lijkt de opname van spaargelden groter te zijn geweest dan men had ingeschat. Hierdoor werd men gedwongen obligaties met verlies te verkopen. Dat bericht alleen al zorgt voor paniek onder de spaarders met als gevolg meer opnames. De berichten donderdagavond zorgden voor onrust op de aandelenmarkten vooral bij financiële aandelen. Veel beleggers weten nog wat er in 2007/2008 gebeurde. Toen kwamen alle financiële instellingen in de problemen omdat men simpelweg elkaar niet meer vertrouwde. Maar een dergelijk “dominoscenario” lijkt nu wat overdreven. Op de eerste plaats omdat de Amerikaanse financiële sector (zie FT5VS-2023) robuust is. Dit weekeinde zullen alle risk-afdelingen bij banken overuren draaien en ook bij de toezichthouders zullen alle verloven zijn ingetrokken. Er zal nu moeten blijken dat al die maatregelen sinds de kredietcrisis werken. De uitspraken van Powell en de arbeidsmarktcijfers zouden voor een hogere rente moeten zorgen. Maar de onrust door SVB had meer invloed op de rente die op weekbasis bijna 10% daalde.