Centrale Bankiers

3 april 2023

Centrale bankiers hebben het moeilijk. Ze kunnen het nooit goed doen want er zijn altijd analisten aan de zijlijn die stellen dat er fouten zijn gemaakt.

Centrale banken hebben diverse taken. Het bestrijden van inflatie,  het zorgen voor een economische groei en ook letten op de gezondheid van de financiële instellingen die onder hun toezicht staan. In de afgelopen drie weken met de ontwikkelingen rondom Silicon Valley Bank (SVB) en Credit Suisse is daar weer kritiek op. Hoe kan het immers dat na de kredietcrisis van 2008 banken nog altijd kunnen omvallen. Men let dus blijkbaar niet op. Maar er zijn natuurlijk ook ontwikkelingen waar men met het beste en strengste toezicht geen vat op heeft. Neem nu alleen al de opmerking van centrale bankier Ammar Alkhudairy in een televisie interview.

“Absoluut niet” waren zijn woorden. En daarmee doelde hij op de mogelijkheid dat de centrale bank van Saudi-Arabië (SNB) mee zou doen aan een kapitaalverhoging bij Credit Suisse. Op zichzelf had hij gelijk. De Saudische centrale bank zou over statutaire limieten gaan om meer te investeren in Credit Suisse. Het kon dus gewoon niet. Maar deze twee woorden zorgden ervoor dat de koers van Credit Suisse ineenstortte en UBS gedwongen werd de bank over te nemen. Deze week trad Alkhudairy af als centrale bankier en heeft SNB een verlies van ruim 1,5 miljard dollar op haar investering. Kan een toezichthouder in Zwitserland voorzien in haar modellen dat iemand een wat ongenuanceerde uitspraak zou doen? Absoluut niet is het antwoord. Toezicht op de financiële instelling vindt plaats middels modellen. Logisch want zich baseren op “onderbuikgevoelens” of het geld van spaarders veilig is bij een bank is niet alleen juridisch discutabel, het werkt ook niet. Op die modellen kan kritiek zijn maar het is ook moeilijk ze perfect te maken. Neem de zogenoemde stresstesten. Banken moeten scenario’s ontwikkelen wat er zal gebeuren als bijvoorbeeld de rente negatief zou zijn. Hier kwamen ze allemaal goed doorheen. Maar SVB in de Verenigde Staten ging niet ten onder aan negatieve rente maar aan stijgende rente. Iets wat modelmatig eerder zorgt voor hogere marges bij banken en dus positief zou zijn. Ook op het gebied van inflatie kunnen de centrale bankiers het niet goed doen. Eerst was de discussie of de sterke renteverhogingen de economie in een recessie zou doen belanden. We hebben de sterkste rentestijging ooit in een jaar achter de rug en de economieën groeien gewoon door. Nu is de gezondheid van het bankensysteem erbij gekomen. De rente kan niet worden verhoogd want daardoor stroomt spaargeld, met name in de Verenigde Staten, naar zogenoemde Money Markets Funds en dat verzwakt de banken. Er zijn nog wel meer kritiekpunten op centrale banken. Zoals het betalingsverkeer. Dat mag eigenlijk niets kosten. Maar tegelijkertijd moeten overboekingen wel snel en veilig gaan. Om dat te realiseren is een kostenpost. Kritiek geven is altijd veel gemakkelijker dan beslissingen nemen.