Autocratische leiders

9 januari 2023

“Ga jij nog iets leuks doen met de recessie?” De dagelijkse cartoon van Fokke & Sukke in het NRC geeft het jaar 2023 aan. Immers elke econoom voorspelt een recessie dit jaar.

Maar hoe zwaar de economische stilstand zal zijn is de grote vraag. Het merendeel verwacht een beperkte recessie. Dat zal betekenen dat de meeste bedrijven en consumenten niet echt veel last ervan zullen hebben. De tekenen zijn gunstig. De werkgelegenheid is nog altijd groot. Sommige bedrijven, met name in de horeca, sluiten soms door gebrek aan personeel. Dus niet door gebrek aan klanten. En als we kijken naar de spaarsaldi is de buffer van de consumenten ook sterk genoeg om een tijdelijke afkoeling van de economie te kunnen doorstaan. Tot slot is er nog altijd de “wijsheid” dat als iedereen iets voorspelt het vaak niet gebeurt.

De gedachte dat er een recessie dit jaar komt wordt vooral onderbouwd door de sterke renteverhogingen van de centrale banken wereldwijd. Dit alles om de inflatie te beteugelen en dat kan vaak alleen door de economie te laten afkoelen. Voorlopig lijken de centrale bankiers maar een ding te verkondigen. Renteverhogingen zullen er ook dit jaar komen. Het monetaire beleid voeren met uitspraken is onderdeel van de strategie. Men vreest immers dat als ze minder streng overkomen de inflatie weer gaat toenemen. Maar het is een vrij makkelijke voorspelling dat de grootste verhogingen zowel absoluut als procentueel achter de rug zijn. Naast de voorspellingen over een recessie en renteverhogingen zijn er nog vele anderen. Meestal negatieve. Zo is er veel aandacht over de liquiditeit van de obligatiemarkten. Deze is de afgelopen jaren verminderd en dat kan tot grote problemen leiden. Het voorbeeld is wel de ontwikkeling in de Engelse obligatiemarkten vorig jaar. Als eenzelfde ontwikkeling er zal komen in de Amerikaanse dan komt er wel meer dan een beperkte recessie. Maar zoals we elk jaar aangeven is voorspellen niet mogelijk. Zowel negatief als positief. Het menselijk handelen is onvoorspelbaar en dus ook het gedrag in de economie. Daarnaast hebben we de afgelopen jaren het probleem van autocratische leiders. In Turkije bepaalt de president het monetaire beleid en heeft daardoor een verwoestende invloed op de economie. Het tragische dieptepunt is het gedrag van de Russische president. In een normaal democratisch Rusland was er nooit een meerderheid geweest om Oekraïne binnen te vallen. Dan was uiteindelijk de inflatie ook veel minder geweest dus ook de renteverhogingen. De Chinese president is eveneens een autocratische leider wiens gedrag onvoorspelbaar is maar waardoor er veel economische gevolgen zijn. Om het Corona-virus te bestrijden mochten Chinezen nauwelijks reizen. Maar bijna van de ene dag op de andere verandert dat beleid. Hierdoor kan de Chinese economie groeien en dat kan zorgen voor inflatie. Ook op het gebied van de technologie is er een draai geweest. Dat zien we terug in de koers van Prosus. Voorspellen is al lastig maar autocratische leiders zorgen voor nog meer onzekerheid.